Instagram: ma meel habaaran baa mise goob barakaysan?

____________________________________________________________________________

Axad: November 7, 2021

Kolka hurdada aad ka kacdo, soo qabsashada moobilkaaga, furidda akoonka Instagram-ka ,kadibna sii wadwadidda waxa aad ku arkayso illaa wakhti badan kaaga dhaco.

Waa hawl aad loogu yaqaan qaar badan oo naga mid ah. Laakiin sidee buu appkani u saameeyaa caafimaadka maskaxdeenna?

Frances Haugen oo dadka dhalleeceeya Facebook ayaa ka digtay in Instagram-ka uu “ka khatarsan yahay noocyada kale ee baraha bulshada”, ka dib markii la ogaaday in cilmi-baadhis ay shirkaddu samaysay ay muujisay in ay waxyeello leedahay.

Iyadoo siyaasiyiintu ay sii wadaan baaritaanka baraha bulshada, BBC-da ayaa shan qof kala hadashay waaya-aragnimadooda Instagram-ka.

Dhisidda bulsho kuu gaar ah

Dani waxa ay xidhiidh jacayl iyo nacaybba isugu jira la leedhay Instagram. 29-sano jirtan ka timid South Wales, waxay ka dhigatay goob nololeed waxaana ay isku xidhan yihiin asxaab tiro badan.

Laakiin waxa ay ku heshay xad-gudub ku aaddan sida ay u egtahay.

Instagram waa barakada iyo habaarka ugu weyn ee noloshayda,” ayaa ay Dani sheegtay BBC.

“Marka aad tahay qof u ololeeya dadka isu jinsiga ah oo aad leedahay akoon aan gaar ahayn, waxay kuu furaysaa inaad lagugu xad gudbo si kastaba – laakiin qaar ka mid ah nacaybka aan ka qabay internetka ayaa i saameeyey”.

“Faallooyinka naceybka ah waxay ahaayeen kuwo fool xun, xitaa qof ayaa ii soo diray qoraallo fara badan iyo sawirro ay iga qaadeen oo ay igu jeesjeesayaan.”

Frances Haugen ayaa u sheegtay guddi wadajir ah oo ka kooban xildhibaano iyo haldoor kale in Instagram u u taagan yahay “isbarbardhigga bulshada iyo kuna saabsan yahay jirka . taasina waa waxa ku keentaa inay ku sii xumaato carruurta.”

Hannah

Hannah waxay maalintii lix ilaa 10 saacadood ku bixisaa baraha bulshada, taasoo ay heli jirtay tan iyo yaraanteedii.

24-sano jir, oo wax ka barta Jaamacadda Galbeedka Scotland ee Ayr, ayaa akoon ku leh dhammaan aaladaha waaweyn; Facebook, Instagram, Twitter, Snapchat iyo TikTok.”Aad ayaan u yeeshay dhaqankan xun oo ah waxa ugu horreeya subaxdii hubinta dhammaan ogeysiisyadayda,” ayay sharraxday.

“Waa waxa ugu dambeeya ee aan hubiyo ka hor intaanan seexan, maalintayda oo dhan waxay ku wareegaysaa baraha bulshada.” Ayay tidhi.

“Xaqiiqdii waan la qabsaday TikTok, si fudud ayaan u dhex mari karaa dhowr saacadood markiiba. Waan ogahay in aan asal ahaan waqti luminayo… waxaa jira waqtiyo aan isku dayo oo aan xaddido.”Instgram-ka, Hannah waxay la socon jirtay saameeyayaasha caanka ah kuwaas oo dareen xun ka bixinaya muuqaalka jirkeeda.

“Waxay igu kaliftay inaan ku fikiro in jidhkaygu u baahan yahay inuu u ekaado kooda, waxaana bilaabay inaan yeesho rajooyin aan macquul ahayn oo ah in aan noqdo qof ku dayasho mudan. Waxaan ogaaday inay runtii i dhaawacayso caafimaadka maskaxdayda, sidaas darteed waxaan qaaday tallaabo dib u qaadis ah.”

Hadda waxa ay bedeshay cidda ay raacdo ee kala socoto bogaggaas, iyada oo ku beddeshay dadka saameeya waxyabaha togan.

Hannah waxay heshay faallooyin nacayb ah Instagram-ka.

“Waxaan helay faallooyin ka yimid dadka qaarkood oo ii sheegay in aan u baahanahay in aan dhimo miisaanka sababtoo ah aad ayaan usii naaxayaaa – oo waxaan ahay kaliya toban. Waxay iga dhigtay inaan dareemo sawir xun oo ku saabsan jirkayga.”

Deegaan aad u sumaysan

Dugsiga Hornsey ee gabdhaha ee Waqooyiga London, Scarlett iyo Anisa ayaa BBC-da u sheegay inay ka warqabaan khatarta baraha bulshada.

Scarlett waa 15 jir waxayna isticmaashaa dhammaan aaladaha marka laga reebo Facebook, oo aysan u maleyneynin inay tahay dadka da’deeda ah.

“Waxaan raacaa YouTubers kuwaas oo abuuraya waxyaabo ku saabsan moodada, sida Emma Chamberlain, oo aan jeclahay,” ayay tiri.

Laakin markaan arko qof qurux badan oo heer sare ah marka aan dhammeeyo xilliga qaan-gaarnimada, runtii aad ayay u adag tahay sababtoo ah aragtidaas waxay iga dhigeysaa inaan u maleynayo inaan sidaas u ekaanayo, waxay iga dhigtay kalsooni darro.

Anisa, oo sidoo kale 15 jir ah, waxay beddeshaa dadka ay kala socoto bogaggaas , si ay isugu daydo inay iska ilaaliso waxyaabaha xunxun.

Laakiin wali waxay ku aragtay internetka waxyaabo aysan rabin inay aragto.

“Waxaan ogaaday in xisaabaadka dadka qaar ay abuuraan jawi sun ah. Sababtoo ah waxaan ahay dhalinyaro, waxaan ogahay inaan u baahanahay inaan ilaaliyo maskaxda” ayay tiri Anisa.

“Muslim ahaan, waxaan dareemayaa in ay jirto matalaad xun oo naga dhex jirta…marka haddii aan arko waxyaabo noocaas ah waan ka baxayaa.”

Ma isticmaasho

Qof kasta oo dugsiga jooga ma joogo Instagram-ka. Leeah, oo 15 jir ah, wali looma ogola inay samaysato akoon.

“Sababtoo ah dhammaan waxyaabaha xun xun ee halkaas ka jira, sidaas darteed waxaan ku kalsoonahay go’aanka hooyaday,” ayay tiri.

“Waxaan aad u jeclaan lahaa in aan helo baraha bulshada, sababtoo ah dhammaan asxaabtayda ayaa heysta, mararka qaarkoodna waxaan dareemayaa inaan ka baxay, laakiin sidoo kale waxaan ogahay dhinaca xun. Waxaan maqlay sheekooyin badan oo ku saabsan saaxiibaday oo helay sawirro aan habboonayn iyo muuqaalo naxdin leh – waxyaabaha dadka da’deena ah waa inaannaan daawan.”

Bishii Sebtembar, Meta – oo hadda loo yaqaan Facebook – waxay hakisay qorshooyin ay ku samayn lahayd “waayo-aragnimada Instagram” ee dadka ka yar 13, oo loogu magac daray “Instagram Kids”.

Office Nairobi kenya

_____________________________________________________________________________________